Kırım'da neler oluyor?

1.Türklüğü karşı Tatarlık

Kırım’da Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun geliştirdiği bir perspektif var. Türk Milleti geneli içinde bir ‘Tatarlık’ algısı etrafında mücadele veriliyor.

Bugün ‘Türk’ kavramına karşı ‘Tatar’ kavramının yeniden diriltilmesi olayı var. Kırımoğlu bu ‘etnik’ görüşü aslına döndürmüştür, doğrultmuştur. 

Kırım’ı yeniden işgal eden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Rusya’da ve Kırım’da yaşayan Kırım Tatarları’nın çıkarlarını başka ülkelerin parlamentolarında savunmak yanlış. Bu konu üzerinde Rusya’da, Moskova’da, Akmescit’te, Sivastopol’de, yani insanların yaşadığı yerlerde çalışmak lazım” diyor.

Bu sözler sadece Ukrayna’ya karşı söylenmiş sözler değil. Asıl muhatap Türkiye.

Tatar kökenli işadamı Lenur İslamov’un bakışı da Putin’in Türkiye’yi ve Türk kavramını dışlayan tavrına paralellikler içeriyor. Lenur İslamov, “kendimize ait bir Kırım Tatar topluluğu kurmamız gerektiğini unutmamak gerekir” diyerek Kırım Tatarları’nı Türk Dünyası genelinden ayırıyor.

Lenur İslamov, Türk Dünyası geneline karşı açıkça Tatarcılık yapıyor.

2.Lenur İslamov’un önlenemez yükselişi

Lenur İslamov, ailesi sürgündeyken Özbekistan’da doğdu. Kırım Tatarı bir aileye mensup. Doktor bir ailenin çocuğu. Diş hekimliği eğitimi aldı, mesleğini hiç yapmadı. İş dünyasına atıldı. Otomotiv işine girdi.

SSCB dağılma sürecine girdiğinde onun işleri açıldı.

İslamov’a ait ‘Km/ç’nin 2013 yılındaki değeri 330 milyon dolar olarak hesaplanmaktadır.

Lenur İslamov, Rusya’nın başkenti Moskova’da otomobil bayilik ağlarını ele geçirerek büyük bir gelir elde eder. Alınması zor olan ‘Rus vatandaşlığı’nı elde eder.

İslamov; Chevrolet, FAW, Fiat, Honda, Opel, Skoda, Ssang Yong, UZ-Daewoo, ZAZ ve Chrysler firmalarının Rusya merkezlerini ve bu merkeze bağlı geniş ağlarını kurar. Hükümetle güçlü bağlar geliştirir. Bundan dolayı Rusya Federasyonu topraklarına araç ithalatında önemli ‘ayrıcalıklar’ alır.

Lenur İslamov’un 2002 yılında kurduğu ‘Kvingrup’ şirketi onu Rusya’daki otomotiv pazarının güçlü isimleri arasına sokar. Daha sonra Kazakistan ve Ukrayna’da önemli ticari başarılar gösterir. Bu başarılar finans iş koluna yönelmesine sebep olur. Finans iş kolunda otomobil kredileri sağlayan 180 milyon ruble sermayeli Dzhast Bank’ı kurar.

İslamov; Kırım’ın ulaşım işlerine de el atar. Kırım’ın taşıma firması olan Simsiti Trans’a ait hisseleri alır.

İşadamı Lenur Edemovich, İslamov’un güçlenmesine katkı sağlayacak güçlü bir federal ortak olur. Bu destek, onun mali ve siyasi gücünü Rusya Federasyonu’nda arttırır.  

3.Medya patronu

Lenur İslamov’un ortağı Lenur Edemovich 2011 yılında yerel medya işine girer.

İslamov, 2011 yılının Eylül’ünde Lenur Edemovich’ten ATR Televizyonu, Radyo Meydan ve crimeantatars.org adlı internet sitesinin 59% hissesini satın alır. Ekim ayında İslamov hissesini 14,934 milyon karşılığında %93,34 çıkarır ve medya holdinginin tek söz sahibi olur.

ATR TV kanalı, internet portalı, crimeantatars.org, Radyo Meydan, Radyo-Lider ve İslamov’un sahip olduğu tüm medya grubu Kırım Tatarları’na yönelik yayın yapmaktadır.

ATR Televizyonu’da ‘Bahçesaray Yıldızları’ dizisinin yapımına başlanmıştır.  

ATR, yakın zamanda Tataristan’da büro açmayı da planlamaktadır.  

4.‘Haytarma’ filmi etrafında

Bu süreçte Lenur İslamov bir film çeker. 2 milyon dolar harcadığı ‘Haytarma’ adlı film gösterime girer. Film, Tatar kökenli Sovyetler Birliği’nin kahraman pilotu Ahmet-Han Sultan’ın hikayesinin anlatıyor. Sovyet pilotun başarıları! Yani Sovyet Birliği içerisinde Rus kimliği içerisindeki bir Tatar’ın başarılarını gösteren bir film. Bu filmi 18 Mayıs 2014 tarihinde TRT1’de yayınladı.  

İslamov, ‘Haytarma’ filminin hayır uğruna yapıldığını vurguluyor. ‘Haytarma’ filminin gösteriminden elde edilen gelirin çocuk kanalı Lale’nin desteklenmesi için harcanacağı söyleniyor. Bu filmden sonra İslamov’un Kırım’daki imajı daha da güçlenmiştir.

Rusya şartlarında bir işadamının bu yükselişi, ister istemez ‘Lenur İslamov, Rusya tarafından mı öne çıkarılıyor?’ sorusunu akla getiriyor.  Anlaşılan birileri onu Kırım Tatarları’nın yeni lideri olarak kabul ettirmek istiyor.

‘Haytarma’ Altın Portakal’da gösterildi

Altın Portakal’da Türk seyirciler ‘Haytarma’ filmiyle tanışmıştı. Festivalin yarışma dışı programına dahil edilen ‘Haytarma’ filmi festival çerçevesinde gösterilmişti.

5.Lenur İslamov Kırım Başbakan Yardımcısı

Kırım Tatar Milli Meclisi, Kırım’daki ATR televizyon kanalının sahibi işadamı Lenur İslamov’u Kırım Özerk Cumhuriyeti Başbakan Birinci Yardımcılığı görevine aday göstermiş ve adaylık Rusya yanlısı Kırım Özerk Cumhuriyeti tarafından onaylanmıştır.

Kırım Tatar Milli Meclisi’nin kararıyla Kırım Başbakan Yardımcılığı görevine gelmesine rağmen Lenur İslamov tam bir Kırımoğlu muhalifi olması ilginç.

Lenur İslamov Kırım’da Kırım Tatar Milli Meclisi ve Kırımoğlu tarafından çok az şey yapıldığı kanaatinde. İslamov, daha çok şey yapılması gerektiğini düşünüyor.

Kırımoğlu’na karşı tavır

İslamov’un yükselişinden anladığımız Putin’in İslamov’un liderliğinde Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’na karşı yeni bir liderlik önerdiği.  

İslamov, işadamı. Sovyet Sistemi’nde olduğu gibi kolhozları, kolektivizmi, komünizmi önermiyor. Yüzü Batı’ya dönük, serbest piyasacı ve siyasetçi. Adeta Türkiye modelini Türkiye’ye ve Kırımoğlu’na karşı kullanan bir tip.

Lenur İslamov, Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun tasfiyesini şu sözlerle dile getiriyor: “Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’na onuruna yakışır bir şekilde saygı gösterilmesini istiyorum. Bunu bir Kırım Tatarı olarak ve ‘Küreş’ teşkilatının temsilcisi olarak söylüyorum. Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun onuru ile emekliye ayrılmasını ve emeklilik dönemini çocukları ve ailesiyle birlikte geçirmesini istiyorum.”

6.Hatime: Talebimiz Kırım Tatarları’nın kültürel hakları ve demokratik katılımı

Gerek Türkiye gerekse Ukrayna, Kırım Tatarları’nın başta Kırım’a göç olmak üzere sorunlarını zaman akışına bırakmış, rehavetle politikalarını yürütüyordu.

Avrupa Birliği’nin Ukrayna’da Rusçu Yankoviç’i tasfiye teşebbüsüne Putin Kırım’ı işgal ederek cevap verdi.

Avrupa Birliği ile Rusya arasındaki çatışmanın odak noktası Kırım haline geldi.

Bu hamleden sonra Kırım’ın realitesinin Ruslar’la birlikte yürümek olduğu anlaşılmıştır. Türkiye, Rusya tarafından Kırım’a alınmayan Kırımoğlu’nu yeniden alıp Kırım’ın içerisine, Kırım Tatar Milli Meclisi öncülüğünde Kırım’ın sorunlarının çözümüne katkı sağlamalıdır.

Gumilev’in işaret ettiği gibi passioner liderliğin her etnos için hayati önemi vardır.

Kıbrıs Türkleri’ni Rauf Denktaş, Batı Trakya Türkleri’ni Sadık Ahmet ayakta tutmuştu.

Kerkük’te, Türkmeneli’nde passioner liderliğin oluşturulamamasının nelere mal olduğunu gördük.

Türkiye; öncelikle passioner liderliğin devamı için Kırımoğlu’nun ardında olmalıdır.

Rusya’nın toprak bütünlüğü ve Kırım’ın özerkliği çerçevesinde Kırım Tatarları’na destek olmalıyız. Bir yanda Rusya’nın egemenliği, öbür yanda Kırım Tatarları’nın kültürel hakları ve demokratik katılımı birlikte değerlendirilmesi gereken olgulardır.

Kırım Tatarları’nın, Rusya ve Türkiye’nin uzun vadeli ilişkileri serin kanlı uzlaşmaları gerektiriyor.