Türkiye’nin dünya gündemine geldiği ‘ilginç’ olaylar içinde ‘kadın cinayetleri’ bir numara. ‘Kadın cinayetleri’, ‘töre cinayeti’ diye de adlandırılıyor. ‘İlginç’ olaylar arasında artık bir de ‘koyun intiharlarımız’ var.
Koyun sürü psikolojisiyle yaşar.
Koyun, çoban ve çoban köpeği, sürü sisteminin parçaları…
“Koyunlar niçin intihar eder?” Sorusunun kısa yoldan tek bir cevabı akla geliyor: ‘Koyunlar, koyun oldukları için topluca intihar ederler’. Ama uzmanlar, bu görüşün yanlış olduğunu söylüyor. Koyunlar intihar etmeyi bilmezmiş aslında.
Alışılmış söz, “Her koyun kendi bacağından asılır” der. Ama aşağıdaki örnekler her koyunun kendi bacağından asılmakla kalmayıp, başka koyunları da ölüme sürüklediğini göstermektedir.
1.Değişik çap ve ebatta koyun intiharları
Van’da 450 koyun intihar etti!
Yıl 2005… Van’da bir koyun sürüsü topluca intihar eder… Olay, Van’ın Gevaş ilçesinde meydana gelir. Uçurumdan atlayan bir koyunu bütün sürü takip eder. Uçurumdan atlayan 450 koyun telef olur.
Kars’ta 200 koyun intihar etti!
İkinci olay Kars’ta olur. Kağızman ilçesine bağlı Kötek Köyü’nde 2 çoban, arazide 800 koyundan oluşan sürüyü otlatmaktadır. Otlayan 800 koyundan 200’ü uçurumdan atlayarak intihar eder. Olaya, en önde giden koyunun uçurumdan atlaması yol açar.
En önde giden koyun uçurumdan atlayınca diğerleri de peşinden gider.
Koyunlar art arda uçurumdan atlamaya başlar. Koyunların atlaması karşısında şaşıran çobanlar koyunlara bir türlü engel olamaz.
Çoban anlatır: “Geldim baktım koyunlar toplanmış. Baktım toz duman çıkıyor dereden dedim kayalar yuvarlanıyor. Bir baktım ki davarlar hep kendini aşağıya atıyor. Kaçtım kenara kendim sürünerek dereye indim. Baktım koyunlar yağmur gibi üstüme yağıyor.”
Bitlis’te 150 koyun intihar etti!
Üçüncü olay Bitlis’te meydana gelir. Tatvan ilçesi Kokarsu Köyü’nde 150 koyun dereye atlayarak intihar eder.
Olay gece saatlerinde meydana gelir.
Çoban, hayatında ilk defa böyle bir durumla karşılaştığını söyler. Koyunlar muhtemelen kurt saldırısından ürkerek dereye atlayıp intihar ederler.
Hakkari’de koyunlar değil danalar intihar etti
Koyun intiharlarının ardından bu kez Hakkari’nin Durankaya beldesinde ‘dana intiharları’ ortaya çıkar. Olay akşam saatlerinde Biçenek Mezrası’nda meydana gelir. Otlatılmaya götürülen 7 dana, Kırmızı Mağara Dağı denilen sarp kayalıklarda intihar eder.
Danalar kendilerini aşağı doğru atarken, bir anda toz oluştu
Bir görgü şahidi, konuyla ilgili olarak İHA muhabirine açıklamalarda bulunur. Sarp kayalıklardan geçen danaların bir anda kendilerini teker teker aşağı doğru attığını belirtir: “Danalar kendilerini aşağı doğru atarken, bir anda toz oluştu. Bende hemen köy sakinlerine haber verdim. Geldiğimizde danalarımızın telef olduğunu gördük” der.
3.Sürü Psikolojisi deyip geçmeyin
Koyun psikolojisi, sürü psikolojisi deyip geçmeyin… Bu konunun da uzmanları var. Uzmanlar öncelikle koyunların intihar edemeyeceğini, intihar etmenin insana özgü bir psikolojik davranış olduğunu belirtiyorlar.
Veteriner Fakültesi Zootekni Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Kaan İşçan, “Hiçbir koyun bir yerden atlayarak intihar etmeyi bilmez. Koyunlarda sürü davranışı vardır. Sürünün başındaki koç nereye giderse peşindekilerde öleceklerini bilseler de onu takip ederler” der.
Profesör İşcan’ın anlattığına göre ‘koyun intiharları’nın temelinde bir iletişim sorunu var. Koyun, çoban, çoban köpeği sistemindeki iletişimsizlik, ‘koyun intiharları’na yol açıyor. Temel sorun çoban ve çoban köpeği ile ‘sürübaşı koyun’un iletişimsizliği.
Çobanla iletişimi kopan ‘sürübaşı koyun’un, sürü psikolojiyle hareket eden sürüyü intihara sürüklemesi kaçınılmaz.
4.Koyunlar aslında oyuna gelmiştir
‘Kitleler Psikolojisi’ kitabı yazarı Gustave le Bon, “Bir veya birkaç koyunun bir şeyden ürkmesi derhal öteki koyunları da ürkütür” der. Bu tip olayların bir çoğunda ‘sürübaşı koyun’ kaza sonucu uçuruma düşünce, diğer koyunlar da onun peşinden atlar.
Yani koyunlar koyun oldukları için intihar etmiyorlar. İntihar etmek insanlara özgü psikolojik davranış. Hiçbir koyun bir yerden atlayarak intihar etmeyi bilmiyor. Biz sonuçlarına bakarak koyun ölümlerinin ‘koyun intiharları’ şeklinde yorumluyoruz.
5.Hatime: İnsanlar da bazen sürü psikolojisiyle hareket ederler
Evet insanlar da bazen sürü psikolojisiyle hareket ederler. İnsan birey olmayı bir kenara bıraktığı zaman sürü psikolojisinin parçası haline gelir. Sürü, sürüyü yöneten çobanların niyetine göre yönetilir. Sürünün parçası haline gelen insan koyunlaşır. Alev Alatlı, sürüleşmeyi paçozluk olarak nitelendirir: “Paçozlukta sürüden ayrılmamak esastır: Kim ne yapıyorsa onu yapmak, kim nereye gidiyorsa oraya gitmek, kim neye rağbet ediyorsa ona etmek. Ana arter kabullere sıkı sıkıya yapışmak, açığa düşmemek.” (Alev Alatlı, Beyaz Türkler Küstüler, s.186)
Tarih’ten sosyoloji’ye, psikoloji’ye, sosyal bilimlerin çıkarımları, insanların geçmiş birikimlerden hareketle geleceklerini inşa etmelerini sağlar.
Show TV’den yeni bir yarışma ‘Ben Burdan Atlarım!’
Biz ‘koyun intiharları’nın hikmetini anlamaya çalışırken Show TV’de yeni bir yarışma başlıyor. Yeni yarışmanın adı : ‘Ben Burdan Atlarım!’
Topluluk halinde yaşamasına rağmen insanı insan yapan bir iradesi vardır. ‘İradenin Davası’nın farkında olan insan, sürüleşmekten kurtulur, oyuna gelmez, hesaplamadan ‘Ben Burdan Atlarım!’ demez.
Tarih; sürüleşen insanların başına gelen ‘koyun intiharları’yla doludur.
İnsanlar, geçmişten ibret almazsa, sürü psikolojisiyle hareket ederler. Sürü psikolojisiyle hareket ederlerse, koyunlar ve danalar gibi intihar etmiş olurlar.
